Sinds het begin van het internet is de globalisering van de wereld in een versnelling geraakt. De opkomst van Big Tech, voornamelijk gevestigd in de VS, heeft de wereld veroverd met zijn toepassingen, data en algoritmen. De ontwikkeling ging verder en enorme Big Tech cloudproviders zoals Google, Microsoft en Amazon ontstonden. Weer voornamelijk gecontroleerd door Big Tech in de VS. De meeste algoritmen die door Big Tech worden gebruikt, zijn eigendom en dus gesloten bron, wat betekent dat wij als individuen onze vier vrijheden niet kunnen afdwingen. We kunnen de broncode die ons leven beïnvloedt niet bestuderen en daarnaast worden de gegevens vaak op Amerikaanse bodem opgeslagen. Dit betekent dat veel van de gegevens over ons leven in feite onder Amerikaanse controle staan.
Zo kwam de wereld in een situatie terecht waarin technologische ontwikkelingen een ongewenste situatie creëerden, waarbij naties, bedrijven en particulieren hun eigen soevereiniteit niet konden afdwingen.
Hoe kan #foss #floss open source dan helpen om deze soevereiniteit terug te krijgen?
Om de soevereiniteit terug te krijgen, zijn twee essentiële dingen nodig: opslag in een controleerbare omgeving en de mogelijkheid om de algoritmen te onderzoeken. Hoewel we het eerste deel met propriëtaire oplossingen zouden kunnen oplossen, is het tweede onmogelijk met gesloten software. Maar ook voor de dataopslag zijn open source oplossingen mogelijk. In de volgende twee alinea's van dit artikel bespreken we drie scenario's om soevereiniteit te krijgen door open source. In het eerste scenario bespreken we hoe een Europese overheid, zoals die van Nederland, zijn soevereiniteit terug kan krijgen door open source te gebruiken. In het tweede scenario werken we uit hoe een particulier zijn soevereiniteit terug kan krijgen. In het derde scenario bespreken we de opzet voor een bedrijf.
Eerste scenario: Nederlandse overheid
Overheden in de EU hebben duidelijke regelingen over welke bedrijven projecten voor de overheid mogen ontwikkelen. Er zijn regelingen die FOSS-technologieën begunstigen, maar deze worden vaak niet afgedwongen. De Nederlandse overheid zou het voorbeeld van Zwitserland kunnen volgen en een wet kunnen maken die stelt "publiek geld == publieke code", waardoor alles wat voor de overheid wordt gemaakt altijd gratis en open source software is, en alle data binnen de EU wordt opgeslagen.
Bij het creëren van een werkomgeving voor het personeel van de overheid moeten enkele verslavingen worden aangepakt. Er zijn veel overheden die verslaafd zijn aan Microsoft, dus hoe kunnen we hen ontwennen. Laten we een stack van software creëren die volledig foss is en de meeste propriëtaire software kan vervangen. Het e-mailverkeer organiseren we met Zimra. Microsoft Teams wordt vervangen door een combinatie van Mattermost en een bestandstructuur met Nextcloud. Office 365 wordt vervangen door Collabora Office. Projectmanagement en andere ERP-functionaliteit organiseren we met de Odoo community.
Tweede scenario: Een particulier
Als particulier kun je een Linux-distributie op je computer installeren, met software zoals LibreOffice voor tekstverwerking, spreadsheets en tekenfunctionaliteit. Voor Photoshop kun je Gimp gebruiken en in feite zijn er voor elk propriëtair programma geschikte professionele open source oplossingen. Het belangrijkste probleem is het gebruik van sociale media. Er zijn niet echt vervangers voor applicaties zoals TikTok, Instagram of Facebook, tenminste niet met de brede dekking van die datastele media. In plaats van Twitter/X kun je Mastodon gebruiken. Matrix is ook een interessant opkomend platform. Peertube kan een goede oplossing zijn in plaats van YouTube, hoewel de hoeveelheid beschikbare video's niet direct vergelijkbaar is. In plaats van WhatsApp kun je Telegram of Signal gebruiken. Voor dataopslag kun je een applicatie zoals Nextcloud gebruiken.
Derde scenario: Een bedrijf zoals OS-SCi
In onze software stack gebruiken we Ubuntu Linux op alle computers. We gebruiken Odoo Community als ERP-oplossing, die al onze bedrijfsprocessen ondersteunt. Van boekhouding tot het maken van facturen, projectmanagement, maar ook onze website. De gegevens worden opgeslagen in Nextcloud. We gebruiken Zimra als e-mailserver en Libre-Office voor onze kantoorautomatisering. Ons e-learning platform draait op OpenEDX en de studenten communiceren via Mattermost. Alle cloudservers die we gebruiken zijn van Europese partners op EU-bodem. We gebruiken geen enkel stuk propriëtaire software.
In alle drie de scenario's hebben we gezien dat het mogelijk is om je soevereiniteit terug te krijgen, alleen foss-applicaties te gebruiken en je gegevens lokaal op te slaan.